|
Łuck założony został przez wodza Dulebów i istniał już w VII wieku. W kronikach pisanych pojawił się w XI wieku, w roku 1085. miasto powstało w zakolu rzeki Styr, dopływu Prypeci. Dzielił zmienne całego Wołynia, zmieniał wraz z nim swą przynależność państwową i kulturalną.
W 1349 roku książę Lubart, syn Giedymina - księcia Litwy, buduje zamek. Zbudowano go na wzgórzu między Styrem a jego dopływem Głuszczcem. Zamek rozbudowywany był 200 lat. Przez wieki spełniał różne funkcje i dotrwał do dzisiaj. Są pozostałości zamku górnego, mury obronne, trzy baszty, dom szlachecki i biskupi. Z zamku dolnego jest (baszta Czartoryskich.
W herbie Łucka wyobrażony jest napięty łuk ze strzałą |skierowaną ku górze. Herb ten przypadkowo jest identyczny z herbem Łuk, jednym z herbów, którym pieczętował się litewski ród Rodziewiczów, z którego pochodził Sebastian Rodziewicz.
Z zabytków w Łucku oprócz zamku Lubarta (XIV-XVI w.) znajduje się kościół Jezuitów (XVII w.) przebudowany (XVIII w.) na katedrę rzymsko - katolicką. Także pozostałości klasztorów Brygidek (XVII-XVIII w.), Dominikanów, Trynitarzy i Szarytek (wszystkie z XVII w.). Klasztor Bazylianów (XVII w.), kościół i klasztor Bernardynów (XVIII w,) przebudowany (XIX w.) na prawosławn ą cerkiew katedralną. Także dwie cerkwie greckokatolickie (XVII w.) i obronna synagoga (XV w.) czyli tzw. mały zamek i liczne zabytkowe kamienice (XVI-XVIII w.).
Przez Łuck przepływa dopływ Prypeci, rzeka Styr, która łączy południe krainy z północą. Po rzece spławiano drewno z północy na południe, a odwrotnie płody rolne.
Łuck i jego powiat położony jest w centralnej części Wołynia co sprzyjało administrowaniu ziemią wołyńską. Powiat graniczył z innymi powiatami województwa: na zachodzie z horochowskim, na północy z kowelskim i sarnęńskim, na wschodzie z kostopolskim i równieńskim, na południu z dubie ńskim. Powierzchnia powiatu
2
obejmowała 4 767 km . Ludność powiatu w 1931 roku to 291 tysięcy mieszkańców i szacuje się, że do drugiej wojny wzrosła do 317 tysięcy z czego Polaków było 61,5 tysiąca co stanowiło 19,5 procent.
W powiecie były cztery miasta: stolica Łuck (mieszkańców 40 tysięcy), Ołyka (mieszkańców 6 tysięcy), Rożyszcze (mieszkańców 5 tysięcy), Torczyn (mieszkańców 3 tysiące). Najwięcej Polaków było w Łucku - 34 % wobec 45 % Żydów, najmniej w Torczynie - 10 % wobec 83 % Żydów. Resztę stanowili Ukraińcy i inne mniejszości. Ukraińcy żyli na wsiach, gdzie mieli zdecydowaną przewagę ilościową nad innymi
narodowościami.
Niemiecki spis z roku 1942 wykazał 52,5 tysiąca mieszkańców w powiecie. Znaczy to, że w latach 1939-1942 ubyło 9 tysięcy osób na skutek wojny obronnej 1939 roku, bolszewickich aresztowań, zsyłek,
wcieleń do wojska i strojbatalionów. W okresie okupacji niemieckiej i ukraińskich ataków w latach 1941-1944 ubyło 11 tysięcy Polaków. W okresie naporu ukraińskich band zorganizowano 56 wiejskich "placówek" samoobrony antyukraińskiej i liczne placówki i oddziały samoobrony w miastach, szczególnie w Łucku.
Powiat łucki przed 1939 rokiem podzielony był na gminy: Kołki
na północy, Ołyka na wschodzie, na zachodzie Torczyn i na południowym zachodzie Czoruków.
Gmina Czoruków w powiecie łuckim obejmowała wsie: Nieśwież, Zagaję, Chrobrów, Jeziorany Szlacheckie, Skurcze, Aleksandrówkę, Ławrów i kolonię Bakowce, także inne wsie.
Wszystkie miejscowości osiedlenia się SEBASTIANA RODZIEWICZA i jego synów, Ławrów, Skurcze, Zagaję, Nieświcz i Bakowce leżą w bliskości Łucka, w odległości od 15 do 25 kilometrów od miasta, w kierunku południowo - zachodnim. Najdalej na południowy wschód wysunięte są Skurcze, potem Zagaję, Nieświcz. Ławrów i Bakowce leżą najbliżej, właściwie już w kierunku południowym od Łucka. We wszystkich miejscowościach była dobra ziemia, czarnoziemy i lessy. Ze względu na dobrą ziemię lasów było niewiele. Uprawiano pszenicę, buraki, grykę i słynną ze swej wartości wołyńską koniczynę. Wiele było pięknych sadów cieszących oko szczególnie wiosną. Hodowano bydło ale nie tyle ile w czasach pańszczyźnianych folwarków, w wiekach od XVI do XVIII. Wołyń słynął w tych wiekach z hodowli wołów będących eksportowym towarem tych ziem. Woły przeganiano do Polski i do granic Niemiec w celu sprzeda ży, w wołyńską wołowinę zaopatrywała się Polska i Europa zachodnia.
Obecnie Łuck (po ukraińsku Łuck) jest stolicą Obwodu Wołyńskiego (województwa). Ma około 220 tysięcy mieszkańców, jest miastem przemysłowym i częściowo uniwersyteckim, są w nim nowe dzielnice mieszkaniowe i duże tereny parkowe. Zachowano stare miasto i niektóre zabytki. Łuck cierpi na wielką porosyjską i pobolszewicką biedę tych ziem.
Obecnie w tej okolicy, po polskich osiedlach nie można znaleźć żadnych śladów, domy i obejścia zostały spalone a teren dokładnie zaorany (według: Adam Peretiakowicz "Polska samoobrona w okolicach Łucka", Ośrodek Badań Społeczno-Kulturalnych Towarzystwa Zachęty Kultury - Katowice 1995). Jan Rodziewicz, który odwiedził rodzinne strony Skurczą w roku 1980 relacjonuje obecny stan. Poprowadzono nowe drogi, kościół, plebania i grobowce cmentarne zostały rozebrane, na miejscu kościoła znajduje się wiejski dom towarowy, wycięto stare drzewa we wsi i las, zniszczono i zaorano byłe polskie kolonie w okolicy, wiatraki i przedwojenny dom skurecki zostały spalone, na terenie folwarku powstał kołchoz, kołchoźnikom pozostawiono tylko działki przyzagrodowe.
powrót
|
