3.
Krzywsk – Linia Holszańska
NIE MA GAŁĘZI 03.ppt – znalazłem 03.gif, ale nie wiem jak z jej aktualnością !!!
Mapa II RP
4.
Skurcze
Linia Wołyńska
pochodząca od Sebastiana Rodziewicza
z 3 pokolenia od Antoniego.
Najbliżsi Mariana Rodziewicza (Foto z 1935r.)
Stoją od lewej (góra): Jadwiga (córka), Zygmunt (brat), Jadwiga (córka),
Jan (brat), Kasia (żona Pawła), Maria (córka), Paweł (brat).
Siedzą: Paulina (żona), Helena (mama), Marcin.
Stoją od lewej (dół): Adam (syn),Roman (syn).
Łuck założony został przez wodza Dulebów i istniał już w VII wieku. W kronikach pisanych pojawił się w XI wieku, w roku 1085. miasto powstało w zakolu rzeki Styr, dopływu Prypeci. Dzielił zmienne całego Wołynia, zmieniał wraz z nim swą przynależność państwową i kulturalną.
W 1349 roku książę Lubart, syn Giedymina – księcia Litwy, buduje zamek. Zbudowano go na wzgórzu między Styrem a jego dopływem Głuszczcem. Zamek rozbudowywany był 200 lat. Przez wieki spełniał różne funkcje i dotrwał do dzisiaj. Są pozostałości zamku górnego, mury obronne, trzy baszty, dom szlachecki i biskupi. Z zamku dolnego jest (baszta Czartoryskich.
W herbie Łucka wyobrażony jest napięty łuk ze strzałą |skierowaną ku górze. Herb ten przypadkowo jest identyczny z herbem Łuk, jednym z herbów, którym pieczętował się litewski ród Rodziewiczów, z którego pochodził Sebastian Rodziewicz.
Z zabytków w Łucku oprócz zamku Lubarta (XIV-XVI w.) znajduje się kościół Jezuitów (XVII w.) przebudowany (XVIII w.) na katedrę rzymsko – katolicką. Także pozostałości klasztorów Brygidek (XVII-XVIII w.), Dominikanów, Trynitarzy i Szarytek (wszystkie z XVII w.). Klasztor Bazylianów (XVII w.), kościół i klasztor Bernardynów (XVIII w,) przebudowany (XIX w.) na prawosławn ą cerkiew katedralną. Także dwie cerkwie greckokatolickie (XVII w.) i obronna synagoga (XV w.) czyli tzw. mały zamek i liczne zabytkowe kamienice (XVI-XVIII w.). Przez Łuck przepływa dopływ Prypeci, rzeka Styr, która łączy południe krainy z północą. Po rzece spławiano drewno z północy na południe, a odwrotnie płody rolne.
Łuck i jego powiat położony jest w centralnej części Wołynia co sprzyjało administrowaniu ziemią wołyńską. Powiat graniczył z innymi powiatami województwa: na zachodzie z horochowskim, na północy z kowelskim i sarnęńskim, na wschodzie z kostopolskim i równieńskim, na południu z dubie ńskim. Powierzchnia powiatu 2 obejmowała 4 767 km . Ludność powiatu w 1931 roku to 291 tysięcy mieszkańców i szacuje się, że do drugiej wojny wzrosła do 317 tysięcy z czego Polaków było 61,5 tysiąca co stanowiło 19,5 procent.
W powiecie były cztery miasta: stolica Łuck (mieszkańców 40 tysięcy), Ołyka (mieszkańców 6 tysięcy), Rożyszcze (mieszkańców 5 tysięcy), Torczyn (mieszkańców 3 tysiące). Najwięcej Polaków było w Łucku – 34 % wobec 45 % Żydów, najmniej w Torczynie – 10 % wobec 83 % Żydów. Resztę stanowili Ukraińcy i inne mniejszości. Ukraińcy żyli na wsiach, gdzie mieli zdecydowaną przewagę ilościową nad innymi narodowościami.
Niemiecki spis z roku 1942 wykazał 52,5 tysiąca mieszkańców w powiecie. Znaczy to, że w latach 1939-1942 ubyło 9 tysięcy osób na skutek wojny obronnej 1939 roku, bolszewickich aresztowań, zsyłek, wcieleń do wojska i strojbatalionów. W okresie okupacji niemieckiej i ukraińskich ataków w latach 1941-1944 ubyło 11 tysięcy Polaków. W okresie naporu ukraińskich band zorganizowano 56 wiejskich „placówek” samoobrony antyukraińskiej i liczne placówki i oddziały samoobrony w miastach, szczególnie w Łucku. Powiat łucki przed 1939 rokiem podzielony był na gminy: Kołki na północy, Ołyka na wschodzie, na zachodzie Torczyn i na południowym zachodzie Czoruków. Gmina Czoruków w powiecie łuckim obejmowała wsie: Nieśwież, Zagaję, Chrobrów, Jeziorany Szlacheckie, Skurcze, Aleksandrówkę, Ławrów i kolonię Bakowce, także inne wsie.
Wszystkie miejscowości osiedlenia się SEBASTIANA RODZIEWICZA i jego synów, Ławrów, Skurcze, Zagaję, Nieświcz i Bakowce leżą w bliskości Łucka, w odległości od 15 do 25 kilometrów od miasta, w kierunku południowo – zachodnim. Najdalej na południowy wschód wysunięte są Skurcze, potem Zagaję, Nieświcz. Ławrów i Bakowce leżą najbliżej, właściwie już w kierunku południowym od Łucka. We wszystkich miejscowościach była dobra ziemia, czarnoziemy i lessy. Ze względu na dobrą ziemię lasów było niewiele. Uprawiano pszenicę, buraki, grykę i słynną ze swej wartości wołyńską koniczynę. Wiele było pięknych sadów cieszących oko szczególnie wiosną. Hodowano bydło ale nie tyle ile w czasach pańszczyźnianych folwarków, w wiekach od XVI do XVIII. Wołyń słynął w tych wiekach z hodowli wołów będących eksportowym towarem tych ziem. Woły przeganiano do Polski i do granic Niemiec w celu sprzeda ży, w wołyńską wołowinę zaopatrywała się Polska i Europa zachodnia.
Obecnie Łuck (po ukraińsku Łuck) jest stolicą Obwodu Wołyńskiego (województwa). Ma około 220 tysięcy mieszkańców, jest miastem przemysłowym i częściowo uniwersyteckim, są w nim nowe dzielnice mieszkaniowe i duże tereny parkowe. Zachowano stare miasto i niektóre zabytki. Łuck cierpi na wielką porosyjską i pobolszewicką biedę tych ziem. Obecnie w tej okolicy, po polskich osiedlach nie można znaleźć żadnych śladów, domy i obejścia zostały spalone a teren dokładnie zaorany (według: Adam Peretiakowicz „Polska samoobrona w okolicach Łucka”, Ośrodek Badań Społeczno-Kulturalnych Towarzystwa Zachęty Kultury – Katowice 1995). Jan Rodziewicz, który odwiedził rodzinne strony Skurczą w roku 1980 relacjonuje obecny stan. Poprowadzono nowe drogi, kościół, plebania i grobowce cmentarne zostały rozebrane, na miejscu kościoła znajduje się wiejski dom towarowy, wycięto stare drzewa we wsi i las, zniszczono i zaorano byłe polskie kolonie w okolicy, wiatraki i przedwojenny dom skurecki zostały spalone, na terenie folwarku powstał kołchoz, kołchoźnikom pozostawiono tylko działki przyzagrodowe.
Mapa II RP
5.
Gałąź Skurecka (Skurcze 1)
Linia Wołyńska
pochodząca od Sebastiana Rodziewicza
z 3 pokolenia od Stefana.
Najbliżsi Mariana Rodziewicza (Foto z 1935r.)
Stoją od lewej (góra): Jadwiga (córka), Zygmunt (brat), Jadwiga (córka),
Jan (brat), Kasia (żona Pawła), Maria (córka), Paweł (brat).
Siedzą: Paulina (żona), Helena (mama), Marcin.
Stoją od lewej (dół): Adam (syn),Roman (syn).
Łuck założony został przez wodza Dulebów i istniał już w VII wieku. W kronikach pisanych pojawił się w XI wieku, w roku 1085. miasto powstało w zakolu rzeki Styr, dopływu Prypeci. Dzielił zmienne całego Wołynia, zmieniał wraz z nim swą przynależność państwową i kulturalną.
W 1349 roku książę Lubart, syn Giedymina – księcia Litwy, buduje zamek. Zbudowano go na wzgórzu między Styrem a jego dopływem Głuszczcem. Zamek rozbudowywany był 200 lat. Przez wieki spełniał różne funkcje i dotrwał do dzisiaj. Są pozostałości zamku górnego, mury obronne, trzy baszty, dom szlachecki i biskupi. Z zamku dolnego jest (baszta Czartoryskich.
W herbie Łucka wyobrażony jest napięty łuk ze strzałą |skierowaną ku górze. Herb ten przypadkowo jest identyczny z herbem Łuk, jednym z herbów, którym pieczętował się litewski ród Rodziewiczów, z którego pochodził Sebastian Rodziewicz.
Z zabytków w Łucku oprócz zamku Lubarta (XIV-XVI w.) znajduje się kościół Jezuitów (XVII w.) przebudowany (XVIII w.) na katedrę rzymsko – katolicką. Także pozostałości klasztorów Brygidek (XVII-XVIII w.), Dominikanów, Trynitarzy i Szarytek (wszystkie z XVII w.). Klasztor Bazylianów (XVII w.), kościół i klasztor Bernardynów (XVIII w,) przebudowany (XIX w.) na prawosławn ą cerkiew katedralną. Także dwie cerkwie greckokatolickie (XVII w.) i obronna synagoga (XV w.) czyli tzw. mały zamek i liczne zabytkowe kamienice (XVI-XVIII w.). Przez Łuck przepływa dopływ Prypeci, rzeka Styr, która łączy południe krainy z północą. Po rzece spławiano drewno z północy na południe, a odwrotnie płody rolne.
Łuck i jego powiat położony jest w centralnej części Wołynia co sprzyjało administrowaniu ziemią wołyńską. Powiat graniczył z innymi powiatami województwa: na zachodzie z horochowskim, na północy z kowelskim i sarnęńskim, na wschodzie z kostopolskim i równieńskim, na południu z dubie ńskim. Powierzchnia powiatu 2 obejmowała 4 767 km . Ludność powiatu w 1931 roku to 291 tysięcy mieszkańców i szacuje się, że do drugiej wojny wzrosła do 317 tysięcy z czego Polaków było 61,5 tysiąca co stanowiło 19,5 procent.
W powiecie były cztery miasta: stolica Łuck (mieszkańców 40 tysięcy), Ołyka (mieszkańców 6 tysięcy), Rożyszcze (mieszkańców 5 tysięcy), Torczyn (mieszkańców 3 tysiące). Najwięcej Polaków było w Łucku – 34 % wobec 45 % Żydów, najmniej w Torczynie – 10 % wobec 83 % Żydów. Resztę stanowili Ukraińcy i inne mniejszości. Ukraińcy żyli na wsiach, gdzie mieli zdecydowaną przewagę ilościową nad innymi narodowościami.
Niemiecki spis z roku 1942 wykazał 52,5 tysiąca mieszkańców w powiecie. Znaczy to, że w latach 1939-1942 ubyło 9 tysięcy osób na skutek wojny obronnej 1939 roku, bolszewickich aresztowań, zsyłek, wcieleń do wojska i strojbatalionów. W okresie okupacji niemieckiej i ukraińskich ataków w latach 1941-1944 ubyło 11 tysięcy Polaków. W okresie naporu ukraińskich band zorganizowano 56 wiejskich „placówek” samoobrony antyukraińskiej i liczne placówki i oddziały samoobrony w miastach, szczególnie w Łucku. Powiat łucki przed 1939 rokiem podzielony był na gminy: Kołki na północy, Ołyka na wschodzie, na zachodzie Torczyn i na południowym zachodzie Czoruków. Gmina Czoruków w powiecie łuckim obejmowała wsie: Nieśwież, Zagaję, Chrobrów, Jeziorany Szlacheckie, Skurcze, Aleksandrówkę, Ławrów i kolonię Bakowce, także inne wsie.
Wszystkie miejscowości osiedlenia się SEBASTIANA RODZIEWICZA i jego synów, Ławrów, Skurcze, Zagaję, Nieświcz i Bakowce leżą w bliskości Łucka, w odległości od 15 do 25 kilometrów od miasta, w kierunku południowo – zachodnim. Najdalej na południowy wschód wysunięte są Skurcze, potem Zagaję, Nieświcz. Ławrów i Bakowce leżą najbliżej, właściwie już w kierunku południowym od Łucka. We wszystkich miejscowościach była dobra ziemia, czarnoziemy i lessy. Ze względu na dobrą ziemię lasów było niewiele. Uprawiano pszenicę, buraki, grykę i słynną ze swej wartości wołyńską koniczynę. Wiele było pięknych sadów cieszących oko szczególnie wiosną. Hodowano bydło ale nie tyle ile w czasach pańszczyźnianych folwarków, w wiekach od XVI do XVIII. Wołyń słynął w tych wiekach z hodowli wołów będących eksportowym towarem tych ziem. Woły przeganiano do Polski i do granic Niemiec w celu sprzeda ży, w wołyńską wołowinę zaopatrywała się Polska i Europa zachodnia.
Obecnie Łuck (po ukraińsku Łuck) jest stolicą Obwodu Wołyńskiego (województwa). Ma około 220 tysięcy mieszkańców, jest miastem przemysłowym i częściowo uniwersyteckim, są w nim nowe dzielnice mieszkaniowe i duże tereny parkowe. Zachowano stare miasto i niektóre zabytki. Łuck cierpi na wielką porosyjską i pobolszewicką biedę tych ziem. Obecnie w tej okolicy, po polskich osiedlach nie można znaleźć żadnych śladów, domy i obejścia zostały spalone a teren dokładnie zaorany (według: Adam Peretiakowicz „Polska samoobrona w okolicach Łucka”, Ośrodek Badań Społeczno-Kulturalnych Towarzystwa Zachęty Kultury – Katowice 1995). Jan Rodziewicz, który odwiedził rodzinne strony Skurczą w roku 1980 relacjonuje obecny stan. Poprowadzono nowe drogi, kościół, plebania i grobowce cmentarne zostały rozebrane, na miejscu kościoła znajduje się wiejski dom towarowy, wycięto stare drzewa we wsi i las, zniszczono i zaorano byłe polskie kolonie w okolicy, wiatraki i przedwojenny dom skurecki zostały spalone, na terenie folwarku powstał kołchoz, kołchoźnikom pozostawiono tylko działki przyzagrodowe.
Mapa II RP
6.
Zagaje
Linia Wołyńska
pochodząca od Sebastiana Rodziewicza
ZAGAJE I NIEŚWICZ
Zagaje znane były już w XIII wieku. Położone są w zachodniej części przedwojennego powiatu łuckiego, w dobrach Antoniego Sobolewskiego z Nieświeża i Jana Majewskiego z Zagai (do 1918r nazwa Szprachy). W latach 1612-1618 Mateusz Stępowski wzniósł drewniany kościół w Nieświeczu. Parafia Nieświcz była kolejną 19 parafią rzymsko -katolicką na Wołyniu.
W 1802 roku Antoni Sobolewski i Jan Majewski ufundowali nowy powiększony i murowany kościół w Nieświeczu. Parafia Nieświecz posiadała murowaną kaplicę w Ławrowie, gdzie w 1928 roku ustanowiona została parafia rzymsko – katolicka obsługiwana przez księży z Nieświecza.
Zagaje od 1569 do 1795 roku, jak Skurcze, znajdowały się pod administracją Polsko – Litewską, po 1795 roku pod administracją Rosji Carskiej. W latach 1905-1918 toczyły się tu zaciekłe boje o linię kolejową niszcząc okoliczne wioski. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku następuje odbudowa i rozbudowa Zagai i okolic. Powstają szkoły i domy parafialne, samoczynnie tworzą się organizacje młodzieżowe. Kryzys gospodarczy nie ominął jednak Zagai. Dopiero po roku 1935 nastąpił rozwój gospodarczy.
Zagaję (Szprachy) były wsią niewielką, Nieświecz wsią bardzo dużą mającą 204 zagrody. Niedaleko przepływała rzeczka wpadająca do Czrnohuzki, dopływu Styru. Rzeczka tworzyła duże, kilkukilometrowe rozlewisko. Zagaję były po jego zachodniej stronie a Nieśwież po wschodniej. Ziemia, jak wszędzie w okolicy, bardzo dobra. Liczne łąki i sady. Do wsi należało kilka kolonii i futorów. W Nieświeczu znajdował się kościół parafialny, cerkiew prawosławna i szkoła powszechna. Parafia Nieświcka była 19-stą, kolejną parafią na Wołyniu. W Oparciu o kaplicę w Ławrowie, po pierwszej wojnie światowej założono tam osobną parafię ze wspólnym zagajsko – nieświckim kapłanem. Te dwie parafie w 1937 roku liczyły 3033 wiernych mieszkających w Nieświeżu, Ławrowie i licznych wioskach, osiedlach i koloniach. Ludność mieszana z przewagą Ukraińców, jak na całym Wołyniu. W Nieświeczu było 30 polskich rodzin, kolejne w koloniach i przy stacji kolejowej Nieświecz. Na uwagę zasługuje miejscowość Jeziorany Szlacheckie. Zamieszkała przez ludność polską wywodzącą się ze szlachty zagrodowej, czynnie podtrzymującą tradycje szlacheckie. Kolonia Chrobrów była najbardziej atrakcyjną miejscowością do zamieszkania. Zamieszkali tam Zygfryd Rodziewicz, Józef Rodziewicz i Zenobia Rodziewicz – Tuńska. W pobliskiej miejscowości Aleksandrówka była polska kolonia, w której zamieszkał Piotr Rodziewicz. W miejscowości Boratyn, w gminie Torczyn, mieszkał Antoni Rodziewicz. Konstanty i Waleria Rodziewicz osiedli w Skurczu. Bronisław zamieszkał w Boremlu.
Sowiecka, a później niemiecka okupacja zahamowały rozwój tego regionu. Bandy UPA dokończyły dzieła zniszczenia, W Zagajach była placówka samoobrony przed atakami band nacjonalistów ukraińskich. W Nieświeczu bazą samoobrony był murowany kościół i pobliskie zabudowania. Samoobroną dowodził Anatol Ruenbauer, Polak o niemieckim nazwisku. Polska ludność, od pokoleń tam zamieszkała, została zmuszona do opuszczenia swych siedzib i udania się na tułaczkę w nieznane.
W 1852 roku STANISŁAW RODZIEWICZ, syn Sebastiana i Izabeli z domu Rudzka, urodzony w 1828 roku w Ławrowie, po odbyciu praktyk w zakresie administrowania majątkiem ziemskim w Ławrowie, w dobrach Księżnej Lubomirskiej, przybył do Zagai. Został tam zatrudniony jako administrator a później dzierżawca majątku Jana Majewskiego. W 1854 roku poślubiłAnnę Kołakowską, urodzoną w 1834 roku w Nieświeczu. Wspólnie z Anną dzierżawił, a potem nabył tę ziemię, której stał się właścicielem. Stanisław i Anna mieli syna Józefa urodzonego w roku 1855. Dali początek środkowej, Drugiej Gałęzi WOŁYŃSKIEJ LINII RODU RODZIEWICZÓW, zwanej Gałęzią Zagajską.
Stanisław zmarł w 1895 roku przeżywszy 67 lat, z trojga synów Sebastiana żył najkrócej. Anna zmarła w roku 1891 przeżywszy 57 lata, z trzech synowych Sebastiana żyła także najkrócej.
Ludność mieszana z przewagą Ukraińców, jak na całym Wołyniu. W Nieświeczu było 30 polskich rodzin, kolejne w koloniach i przy stacji kolejowej Nieświecz. Na uwagę zasługuje miejscowość Jeziorany Szlacheckie. Zamieszkała przez ludność polską wywodzącą się ze szlachty zagrodowej, czynnie podtrzymującą tradycje szlacheckie. Kolonia Chrobrów była najbardziej atrakcyjną miejscowością do zamieszkania. Zamieszkali tam Zygfryd Rodziewicz, Józef Rodziewicz i Zenobia Rodziewicz – Tuńska. W pobliskiej miejscowości Aleksandrówka była polska kolonia, w której zamieszkał Piotr Rodziewicz. W miejscowości Boratyn, w gminie Torczyn, mieszkał Antoni Rodziewicz. Konstanty i Waleria Rodziewicz osiedli w Skurczu. Bronisław zamieszkał w Boremlu.
Sowiecka, a później niemiecka okupacja zahamowały rozwój tego regionu. Bandy UPA dokończyły dzieła zniszczenia, W Zagajach była placówka samoobrony przed atakami band nacjonalistów ukraińskich. W Nieświeczu bazą samoobrony był murowany kościół i pobliskie zabudowania. Samoobroną dowodził Anatol Ruenbauer, Polak o niemieckim nazwisku. Polska ludność, od pokoleń tam zamieszkała, została zmuszona do opuszczenia swych siedzib i udania się na tułaczkę w nieznane.
Mapa II RP
7.
Bakowce
Linia Wołyńska
pochodząca od Sebastiana Rodziewicza
BAKOWCE
Bakowce leżały kilometr od Ławrowa. Były niewielką kolonią osadniczą. Leżały w centrum dawnych dóbr ziemskich Lubomirskich. Ziemie osadnicze pochodziły z parcelacji tych dóbr. Kilka kilometrów na wschód przepływała rzeka Styr. Ziemie, jak wszędzie w tych stronach, były bardzo dobre. Przeważały łąki i sady w bliskości gospodarstw. W sąsiedztwie były ławrowskie lasy.
W okresie naporu UPA placówką samoobrony był pałac należący kiedyś do Lubomirskich. Chronili się w nim polscy mieszkańcy okolic Ławrowa, w tym także Polacy z Bakowców. Godzinę po ewakuacji ostatnich Polaków, przymusowo opuszczających rodzinną ziemię w 1944 roku , pałac Lubomirskich już płonął. Aleksander Rozdziewicz – najmłodszy syn Sebastiana i Izabeli z domu Rudzka, urodził się w 1837 roku w Ławrowie. Do osiągnięcia pełnoletniości przebywał na dworze i pod okiem ojca kształcił się i pracował doskonaląc swoją wiedzę w zakresie zarządzania dobrami. W 1866 roku poślubił Konstancją Olewińską, dworkę księżnej, urodzoną w 1840 roku w Ławrowie. Aleksander i Konstancja mieli syna i trzy córki.
Aleksander Rodziewicz i Konstancja z domu Olewińska dali początek najmłodszej, Trzeciej Gałęzi WOŁYŃSKIEJ LINII RODU RODZIEWICZÓW, zwanej Gałęzią Bakowiecką. Gałąź Bakowiecka stała się najbardziej światłą gałęzią Rodu. Jej przedstawiciele bezpośrednio czerpali z dworu wiedzę, kulturę i obyczaje przekazując to swym potomnym. Aleksander Rodziewicz z Ławrowa, jak i jego bracia, Antoni ze Skurczą i Stanisław z Zagai, po 1876 roku nabył ziemię, którą wcześniej dzierżawił. Ziemie, których stali się właścicielami, pochodziły z masowej wyprzedaży po konfiskacie majątków. Aleksander zmarł w roku 1908 przeżywszy 71 lat a Konstancja w roku 1916 przeżywszy lat 76, z trzech synowych Sebastiana żyła najdłużej.
ŁAWRÓW
Ławrów, leżący na szlaku Łuck – Beresteczko, był siedzibą położonych wśród pól i lasów dóbr księżnej Lubomirskiej z centralnym Nałożeniem pałacowym. Dobra te obejmowały olbrzymi obszar ziemi, majątek Lubomirskich został w dużej części rozparcelowany w połowie wieku. Nabytki ziemne pierwszych pokoleń Rodu Rodziewiczów pochodzą z tych rozparcelowań. Dotyczy to w szczególności trzech synów Sebastiana Rodziewicza i jego żony. Niedaleko Ławrowa, w odległości 10 kilometrów na wschód, przepływała pięknie meandrująca rzeka Styr z rozlewiskami i mokradłami. Teren otoczony był przepięknymi lawrowskimi lasami.
Pałac nie przedstawiał specjalnej wartości zabytkowej. Nie było nim także specjalnych zbiorów. Wokół pałacu były piękne, potężne ogrody i sady. Wartość pałacu była w jego właścicielach i ich dobrym oddziaływaniu na okoliczną ludność. W 1943 roku w pałacu zorganizowano „placówkę” samoobrony antyukraińskiej. Polska ludność gromadziła się w niej, szczególnie nocami, pod osłoną niewielkiej ilości uzbrojonych obrońców z polskich oddziałów samoobrony. W 1944 roku pałac zniszczyli i spalili nacjonaliści ukraińscy z oddziałow UPA. Nic po nim nie pozostało. Księżna Lubomirska słynęła z dobroci, łaskawości i kultury osobistej więc Ławrów był ośrodkiem kultury, oświaty i administracji.
W 1806 roku korzystając z łaskawości księżnej, w charakterze pomocnika zarządcy dóbr został zatrudniony pochodzący z Litwy SEBASTIAN RODZIEWICZ.
Młody i przystojny Sebastian, od momentu przybycia, stał się obiektem zainteresowania córki zarządcy IZABELI RUDZKIEJ. W 1809 roku Sebastian Rodziewicz i Izabela Rudzka zawarli związek małżeński. Po śmierci ojca Izabeli, dotychczasowego zarządcy, Sebastian Rodziewicz awansuje na stanowisko zarządcy dóbr księżnej Lubomirskiej. Sebastian i Izabela mieli trzech synów, założycieli Trzech Gałęzi WOŁYŃSKIEJ LINII RODU RODZIEWICZÓW. Sebastian zmarł w 1860 roku przeżywszy 78 lat a Izabela w roku 1865 przeżywszy 74 lata.
Mapa II RP
8.
Witebsk
pochodząca od Ferdynanda Rodziewicza z Pulwinów
Mapa II RP
9.
Rodziewicze
Gałąź Rodziewicze
pochodząca od Antoniego.
Mapa II RP
10.
Giry
Wypis
ŁAWRÓW
Wypis z ksiąg szlacheckich Guberni Wileńskiej familii urodzonych Rodziewiczów, Herbu Łuk, Roku tysiąc ośmset czwartego miesiąca Lutego dwudziestego dnia.
Przed Nami Michałem Hrabią Brzostowskim Marszałkiem Gubernskim orderów Orła Białego, Św. Stanisława Kawalerem i Św. Jana Jerozolimskiego Komandorem prezydującym, oraz Deputatami ze wszystkich powiatów Gubernii Litto Wilenskiej, do przyjmowania i roztrząsania wywodów szlacheckich obranymi, złożony został i wywód rodowitofii starożytnej szlacheckiej familii urodzonych Rodziewiczów (Herbu Łuk) przez który i dowiedzionym zostało: że dom ten starożytny dziś licznie rozkrzewiony od dwóch wieków prawie ciągle w Litwie w powiecie Oszmiańskim na posesyach ziemskich dziedzicznych Giry i Rodziewszczyzna zwanych exystujących od imienia protoplasty swego Rodi, który miał trzech synów Biela, Hetwana i Jeża wziął swój początek i nazwisko, a z tych trzech synów pomienionego Rodi, w późniejszym czasie rozrodzonego potomstwa, trzy udzielne uformowały się gałęzie genealogiczne; a naprzód: z Biella Rodziewicza urodzony był Pac, z Paca Iwan i Stec, z których Iwan Pacowicz był ojcem Mikołaja, a Mikołaj Tomasza; drugi syn Paca, Stec Pacowicz, miał syna Juria, a Jurio Michała, według przeświadczenia wywodu z zarzutu Wołka i dalszych na sejmikach Gromnicznych powiatu Oszmiańskiego w r. 1614 maja 27 dnia przez Tomasza z Iwana i Michała z Steca Pacowiczów pochodzących, uczynionego. Że zaś Tomasz Mikołajowicz prawnuk Paca Bie1ewicza Rodziewicza, dziedzicząc po bracie swoim Janie majętność Girę w powiecie Oszmiańskim leżącą, spłodził synów dwóch Kazimierza i Franciszka, przekonały o tem następne dowody; jakoto: 1742 roku Julii 14 datowany kwit assekuracyjny od Tomasza Mikołajewicza Rodziewicza Krystynie z Niewiarowiczów Rodziewiczowej, z administracji przez jej męża majętności Giry po Janie Rodziewiczu bracie, Tomaszowi Rodziewiczowi spadłej i 1724 Stycznia 16 zapisana, 1804 Lutego 6 dnia z Ksiąg Kościoła Parafialnego Wojstomskiego wydana metryka chrztu Kazimierza z ojca Tomasza rodzącego się oraz 1759r. Grudnia 25 wydana assekuracya od Franciszka Rodziewicza, Kazimierzowi bratu rodzonemu; a ci to jest: Kazimierz Tomaszewicz Rodziewicz, że synów trzech wywodzących się Tomasza, Ludwika i Jana; a Franciszek takoż trzech Józefa, Onufrego i Adama wywodzących się, zostawili, metryki chrztu onych pod różnemi datami zapisane z ksiąg Kościoła Parafialnego Wojstomskiego w roku teraźniejszym 1804 Stycznia 24 dnia i Lutego w dniach 5 i 8 wydane, dowodnie przeświadczyły. Co do drugiego prawnuka Paca Bielewicza Rodziewicza, Michała Juriewicza; ten z dwóch żon czterech synów: Andrzeja, Piotra, Macieja i Jakóba spłodziwszy; onych sukcessorami majętności Giry w powiecie Oszmiańskim leżącej, według przekonania z działu między potomstwem po śmierci onego w r. 1727 kwietnia 10 dnia czynionego, zostawił. Z tych Andrzej i Piotr z pierwszego małżeństwa spłodzeni bezpotomnie zaszli; a z drugiego małżeństwa spłodzony Maciej, syna jednego Hilarego wywodzącego się, zaś Jakób synów dwóch Jana już nieżyjącego i Jerzego dopiero wywodzącego się, spłodzili, którzy po ojcach swych majętności Rodziewszczyzna w powiecie Oszmiańskim leżącej, przez testament ojcowski w r. 1775 Stycznia 2 dnia czyniony, tegoż roku Kwietnia 11 dnia w Grodzie Oszmiańskim aktykowany sukcesorami są zostawieni.
Podobnież Jan Jakóbowicz Rodziewicz, syna Justyna wywodzącego się teraz testamentem 1795 r. Kwietnia 9 d. Sporządzonym, majętności Rodziewszczyzny w powiecie Oszmiańskim sytuowanej, sukcessorami są zostawieni. Podobnież Jan Jakóbowicz Rodziewicz, syna Justyna wywodzącego się teraz testamentem 1795 r. Kwietnia 9 dnia sporządzonym, majętności Rodziewszczyzny w Powiecie Oszmiańskim sytuowanej, sukcessorem uczynił.
Schodząc kolejno do wyświecenia procedencyi z Głowy Hetwana Rodziewicza, drugiego syna Rodi, ten był ojcem Hansa, Hansa był synem Jorya; z Jorya byli dwóch synów Hrehory i Urban; z tych zaś Hrehory syna Stefana, Urban syna Symona, a Symon Krzysztofa, według dowodzenia wywodu, wyżej datą wspomnianego na zarzut Wołka i dalszych na Sejmikach Gromnicznych Oszmiańskich uczynionego, spłodzili. Stefan Hrehorowich Rodziewicz, synów miał trzech: Mikołaja, Adama i Stanisława; z których że Adam synów dwóch Macieja i Stefana Adamowiczów Rodziewiczów spłodził, przeświadczył o tern testament dopiero wspomnianego Adama Stefanowicza Rodziewicza r. 1657 Septembra l dnia pisany, synów przy sukcesyi majętności Giry w powiecie Oszmiańskim leżącej, zachowujący. Z tych dwóch synów Adama Stefanowicza Rodziewicza, Stefan Adamowicz zszedł bezpotomnie, a Maciej Adamowicz mając nabytą od stryja swego Stanisława Stefanowicza Rodziewicza część majętności Gir, zostawił po sobie sukcessorem onej syna Aleksandra według świadectwa dwóch intromisyi, jednej: r. 1668 Sierpnia 5 na rzecz Macieja ojca, a drugiej r. 1708 Marca 16 dnia na rzecz Aleksandra Syna, za testamentem Macieja Adamowicza Rodziewicza, do rzeczonej majętności Giry zwanej, czynionych. W końcu Aleksander Maciejowicz Rodziewicz, spłodziwszy syna Jana i schodząc z tego świata bez dyspozycji onego w małoletności zostawił; który jednak, zaś dojściem lat zupełnych obiąwszy jure naturali na się spadającą majętność Girę w powiecie Oszmiańskim położoną; ??.też majętność synom swoim dwom Joachimowi i Wiktorowi wywodzącym się dziś testamentem w r. 1789 Sierpnia 3 dnia sporządzonym, do sukcedowania przyznaczył. Co się zaś tyczy drugiego syna Stefana Hrehorowicza Rodziewicza, Stanisława, ten miał syna Macieja, który za prawem wieczysto przedażnim r. 1700 w Kwietniu wydanem, nabył majętność Girę od Rafała Brzozowskiego i w ciągu pożycia swego spłodził syna Józefa; a ten że miał w swej posessyi tęż majętność Girę kwitem z opłaconego podatku konstytucyą Novelle Legis uchwalonego r. 1732 Maja 25 temuż Józefowi Maciejowiczowi Rodziewiczowi wydanym przekonano. Pomieniony dopiero Józef Maciejowicz Rodziewicz spłodził synów dwóch: Antoniego już nieżyjącego i Jakóba wywodzącego się. Z Antoniego zaś, że pozostali trzej synowie ad presens wywodzący się Wincenty, Jan i Onufry naturalnym (krześ) spadkiem mający w swoim dzierżeniu nieraz wspomnianą majętność Girę; dwoma testamentami: jednym 1760 r. Marca 12, przez Józefa Maciejowicza; drugim 1782 Stycznia 10 przez Antoniego Józefowicza Rodziewiczów uczynionemi, dowiedziono.
Trzeci na ostatek syn Stefana Hrehorowicza, a brat Adama i Stanisława Stefanowiczów /: których już desundencja wyprobowana :/ Mikołaj Stefanowicz Rodziewicz, dziedzicząc majętność Rodziewskie zwaną, także w powiecie Oszmiańskim leżącą, spłodził syna Ludwika i onemu prawem darownem, część tej majętności ustąpił, o czem następnie wyszczególnione dowody, a mianowicie l’ r. 1677 Sierpnia 4 kwit przez poborcę, z opłaconego podatku subsubsidii charitatios , przez konstytucyą ustanowionego Mikołajowi Stefanowiczowi, 2′ r. 1659 Listopada 3 świadectwo przez Korejwę Sędziego Grodzkiego Oszmiańskiego o opłaconych podatkach z dellaty z majętności Rodziewskiej temuż Mikołajowi Stefanowiczowi służace, oraz 3′ 1679 r. List na przyznanie prawa darownego, na tęż część majętności Rodziewskiej, od Michała Stefanowicza Rodziewicza ojca, Ludwikowi synowi danego, dostateczne przyniosły przekonanie. Ludwik zaś Mikołajewicz Rodziewicz syna Józefa, a Józef synów dwóch Stefana i Michała spłodzili; z których Stefan syna Fabiana z potomstwem wywodzącego się, a Michał synów dwóch Macieja i Justyna takoż wywodzących się, według dowodu z metryk Chrzestnych w różnych datach zapisanych z ksiąg parafialnych Kościoła Wojstomskiego w r. 1803 Lutego 10 i 15 dnia oraz w r. 1804 Lutego 7 dnia wyjętych, w życiu zostawili.
Zwracając się w porządku do wyprobowania procedencyi od Krzysztofa Symonowicza Rodziewicza, ten synów dwóch spłodził: Jana i Adama, z których Jan część swoją majętności Giry i Rodziewskiej w Powiecie Oszmiańskim leżącą, bratu swemu Adamowi prawem wieczysto przedażnem,,1653 Lutego 20 datowanem wybywszy spłodził synów dwóch: Michała i Kazimierza i onym połowę majętności Gir w sukcessyi zostawił, według przyświadczenia prawa wieczysto przedażnego w r. 1700Lipca 15 dnia od tychże Michała i Kazimierza braci, synów Jana Krzysztofowicza Rodziewicza Jakóbowi i Samy Rodziewiczom małżonkom na tęż połowę majętności Gir i na drugą połowę onej z głowy Hrehorego i Piotra wujów na nich spadłą wydanego, a 1713 Maja 10 dnia w Grodzie Oszmiańskim przyznanego.
Z pomienionych dopiero dwóch synów Jana Krzysztofowicza Rodziewicza, młodszy zszedł bezpotomnie, zaś starszy Michał syna Tomasza spłodził; w dowód czego w miejscu metryki świadectwo w roku teraźniejszym 1804 Lutego 12 dnia od Kiędza Antoniego Hryniewskiego plebana Wojstomskiego wydane, posłużyło; Który to Tomasz Michałowicz Rodziewicz trzymał za prawem zastawnem trzyletniem folwark Rodziewicze w powiecie Oszmiańskim leżący od Jana Rodkiewicza w roku 1758 Marca 22 dnia wydanem i synów dwóch wywodzących się z potomstwem to jest Antoniego i Stanisława w życiu zostawił, a ci possydują dziedzicznie folwark Rodziewszczyzną teraz Nowokońszczyzną przezwany w okolicy Rodziewszczyznie w powiecie Zawilejskim leżący, za prawem wieczysto przedażnem sobie służącem od Franciszka i Katarzyny z Nowokońskich Pietkiewiczów Skarbnikostwa powiatu Wiłkomirskiego w roku 1797 Lipca 22 r .s. wydanem et eorundem na sądach Ziemskich Oszmiańskich przyznanem, jak przeświadczyła za temże prawem Intromissya w roku tymże 1797 Września 21 d. R. S. Czyniona a 28 przed Aktami Ziemskiemi Powiatu Zawilejskiego zeznana.
Konkludując naostatek wyjaśnienie desundencyi z trzeciego syna Rodi przodka domu tego, Jeża, ten był ojcem Jakóba, Jakóba był synem Jochna, z Jochny pochodził Martin, według przyświadczenia dwukroć wspomnionego wyżej wywodu na sejmikach Gromnicznych Oszmiańskich w r. 1614 Maja 27 uczynionego. Martin zaś Jochnowicz, że spłodził syna Andrzeja Matrinowicza, prawo darowni od Szczęsnego Symonowicza teścia Andrzejowi Martinowiczowi zięciowi na majętność Girę w powiecie Oszmiańskim leżącą w r. 1644 Listopada l dnia wydane. Z tego że urodzony był Krzysztof Andrzejewicz, kwit przez poborców temuż Krzysztofowi z opłaconego podatku pod datą 1683 r. Listopada 2 dnia wydany, stwierdziły tę pewność. W dalszej kolei, że tento Krzysztof Andrzejewicz Rodziewicz z żoną de domo Maryanną Rodziwiczówną, spłodził synów dwóch Kazimierza i J aria o tem l’ w r. 1713 Lipca 6 dnia czyniona et eorundem 10 dnia w Grodzie powiatu Oszmiańskiego zeznana intromissya do części majętności Brezdów w tymże powiecie Oszmiańskim leżącej, wskutek prawa od Korejwów na rzecz Kazimierza Krzysztofowicza Rodziewicza; 2′ dokument od Maryanny z Rodziewiczów Krzysztofowej Rodziewiczowej matki, pomienionym synom, na majętności Giry wydany, dostateczne przyniosły przekonanie. Z pomienionych dwóch synów Krzysztofa Andrzejewicza Rodziewicza, Kazimierz spłodził syna Antoniego, Antoni zaś syna Tadeusza wywodzącego się z potomstwem, według dowodzenia metryk chrzestnych z Parafii Wojstomskiej extraktem w roku teraźniejszym 1804 Stycznia 21 dnia wyjętych, zostawił Drugi syn Krzysztofa Andrzejewicza Rodziewicza Jan spłodził synów trzech Macieja, Wawrzyńca, Benedykta, o czem testament Macieja Janowicza w r. 1743 Sierpnia 6 dnia czyniony tegoż roku Września 4 dnia ad akta Grodu Oszmiańskiego przyświadczył, z których to trzech braci, dwaj Maciej i Wawrzyniec bezpotomnie pomarli, zaś Benedykt syna Antoniego spłodziwszy, onemu Majętność Girę w powiecie Oszmiańskim leżącą w r. 1759 Czerwca 17 dnia wydał prawo wieczysto darowne. Podobnież Antoni Benedyktowicz Rodziewicz testamentem swoim w r. 1803 Listopada 8 dnia sporządzonym; folwark Macewicze zwany w powiecie Zawilejskim leżący synom trzem swoim is est Jerzemu, Stanisławowi i Józefowi a sukcessyi zostawił, a którzy razem z powyższym teraz wywodzą się. Na fundamencie przeto takowych dukowanych dowodów rodowitość szlachetną imienia familii urodzonych Rodziewiczów probujących; Marszałek Gubernski i Deputaci powiatowi stosownie do przepisów w Dyplomacie pod rokiem 1785 najłaskawiej szlachcie wydanym wyrażonych, niemniej też pilnując się prawideł w ukazach z Rządzącego latu Rządowi Gubemskiemu Litewskiemu przesłanych, familią urodzonych Rodziewiczów, a mianowicie wywodzących się naprzód: urodzonych Tomasza z synem Adamem, Ludwika z synem Józefem i Jana z synem Kazimierzowiczów braci między sobą rodzonych – Józefa, Onufrego i Adama takoż braci Franciszkowiczów – oraz Hilarego Maciejowicza, Justyna Janowicza i Jerzego Jakóbowicza z synem Andrzejem. Powtóre: Fabiana Stefanowicza z synami Xawerym, Kazimierzem, Stefanem i Antonim – Macieja i Justyna z synami Wincentym i Michałem braci rodzonych Michałowiczów – Joachima z synami Ignacym i Justynem i Wiktora z synem Xawrym takoż braci Janowiczów – tudzież Wincentego, Jana i Onufrego braci rodzonych Antoniewiczów i Jakóba Józefowicza z synem Symonem – niemniej Antoniego z synem Janem i Stanisława z synem Andrzejem i Michałem takoż braci Tomaszowiczów. Potrzecie: Tadeusza Antoniewicza z dwoma synami Józefem i Janem oraz Jerzego, Stanisława i Józefa braci Antoniewiczów Rodziewiczów z posessyj dziedzicznych Rodziewszczyzny, Gir i dalszych, za rodowitą i starożytną szlachtę polską, o ogłoszony i onych do Księgi Szlachty Guberni Litto Wileńskiej, pierwszej klasy zapisujemy. Dział na sessyi Derputacjii Generalnej Wywodowej Szlacheckiej Guberni Litto Wileńskiej w Wilnie. Przy tym dekrecie następna pod dniem 4. Maja 1834 roku w dzienniku Deputacji, zapisana rezolucya: Szlachcic Jan syn Symona Rodziewicz w podanej prośbie wyraziwszy, że dziad jego Jakób Józefowicz i ojciec Szymon Jakóbowicz Rodziewiczowie, są uznani w dostojności szlacheckiej, przez dekret 1804r. Lutego 20 dnia nastały; składa w celu dołączenia się z braćmi do tegoż dekretu następne dowody: 1’świadectwo Konsystorza Rzymsko Katolickiego Wileńskiego d. 23 Listopada 1832r z A.202.57 datowana o uczynionem śledztwie, względem pochodzenia Jana proszącego i Kazimierza brata jego, z ojca Symona Rodziewicza, a to z powodu pogorzenia aktów metrycznych przy Kościele Horodziłowskim. 2′ Metryki chrztu Michała d. 28. Września 1809, Tadeusza d. 30 Lipca 1816 i Józefa d. 19. Marca 1823 r. W księgach Kościoła parafialnego Horodziłowskiego zapisane i przez powyższy Konsystorz potwierdzone. Że zaś proszący i bracia jego są szlachetnego urodzenia i w stanie podatkowym nigdy nie byli i teraz nie są zapisani Marszałek Oszmiański Świadectwem dnia 2 miesiąca teraźniejszego Maja z A.356 wydanem, upewnił. Prosi zatem o dołączenie jego z braćmi do dekretu ojca i dziada swojego, w dacie powyższej cytowanego i wydanie tak dekretu jako i mającej nastąpić rezolucji w kopii formalnej. Z rewizyi dzieł szlacheckich pokazało się, że Symon syn Jakóba wnuk Józefa uznany za szlachcica przez dekret 1804 Lutego 20 dnia nastały, familii Rodziewiczów dostojność szlachecką przyznający. Postanowiono: na mocy metryk chrzestnych, świadectwa Konsystorskiego i poświadczenia Marszałka: Kazimierza, Jana, Michała, Tadeusza i Józefa synów Symona Jakuba wnuków Jakóba Józefowicza Rodziewiczów, do dekretu d. 20 Lutego 1804 roku dołączyć i tenże dekret wespół z niniejszą rezolucją w kopii formalnej proszącemu wydać. Takowy przypis z należytym podpisem i przyłożeniem szlacheckiej pieczęci temuż, proszącemu wydaje się – Dnia 7 Maja 1834 roku Wilno.
Pełniący Urząd Gubemskiego Marszałek Powiatowy Wileński i Kawaler Gacper Hornowski Dworzański Deputat Radca Honorowy Mokrzycki, Deputat Józef Milanowski
Sekretarz (podpis trudny do odczytania) Archiwista Józef Woryszwiłło Czytałem Ołtarzewski Sekr. Kolleg.
Na podstawie kserokopii kopii formalnej, ręcznie pisanej w archiwum w Wilnie przechowywanej do normalnego czytania przystosowała – Urszula Maria Rodziewiczowa Dokument został odnaleziony przez Leokadię Olechnowicz na zlecenie Bogdana Rodziewicza, który następnie tę kserokopie pozyskał. Bogdan Rodziewicz jest synem Hermana, wnukiem Leonarda, prawnukiem Pawła i praprawnukiem wymienionego w dokumencie Stefana Rodziewicza, syna Fabiana. Dokument dotyczy całej tej linii i może być przez wszystkich z tej linii dla własnych celów wykorzystany.
Mapa II RP
11.
Kudry
Gałąź pochądząca od Marcina Radzewicza.
Mapa II RP
12.
Zawiszańce
Rodziewicze – Gałąź Zawiszańce
Miejscowość Zawiszańce położona jest na północno- wschodnich rubieżach dawnej Rzeczypospolitej w powiecie wileńskim między Jaszunami i Małymi Sołnecznikami na skraju Puszczy Rudnickiej przy rzeczce Wiśnicza. Nazwa tej miejscowości pochodzi od wykopanych długich okopów z wysokimi nasypami, zwanych przez miejscową ludność szańcami. Były one solidnie wzmocnione, otoczone dobrze zamaskowanymi ziemiankami. Umocnienia te wykorzystywano przy pilnowaniu północnych granic.
W odległości ok.5 km było skupisko 3 lub 4 domów zwanych Zawiszańce (domy za szańcami).
W jednym z tych domów, na wysokiej podmurówce kamiennej, zbudowanym z drewnianych bali w 1767r. urodził się Marcin, najstarszy syn Rodziewicza – ziemianina,posiadającego rozległe tereny, głównie leśne, obfitujące w owoce leśne, barcie,grzyby i dzikie zwierzęta. Jego zadaniem było wspólne z innymi, strzec terenów przygranicznych.
Rodziewicze z Zawiszańca należeli do rodzin o licznym potomstwie, których chłopców rodziło się dwa, a czasem trzy razy więcej niż dziewcząt. Na ojcowiźnie pozostawał jeden potomek, najczęściej najstarszy, lub najlepiej przygotowany syn – pozostałe rodzeństwo zakładało rodziny w najbliższym rejonie (Soleczniki, Jaszuny, Ejszyszki,Turgiele i dalej). Od czasów Anny Kozakiewicz-Rodziewicz wyjeżdżali uczyć się najbliżej do: Wilna, Petersburga, Lublina a po 1815r. do Warszawy.
W Centralnym Archiwum Wileńskim, które powstało w 1725r., początkowe dane były niekompletne. W aktach zgonu nie podawano imion pozostałych dzieci, dlatego najmniej wiadomości jest o rodzeństwie Marcina i Gabryela.
Od paru stuleci Rodziewicze zaprawiali się do obrony swych pięknych i zasobnych terenów przed Niemcami, Szwedami, Rosjanami i Turkami.
Po rozbiorach Polski warunki zmieniły się, Rodziewicze nie potrafili pogodzić się z nową rzeczywistością. Byli wszędzie tam, gdzie ich potrzebowali. Bracia i synowie Marcina brali udział w wojnie napoleońskiej, powstaniach. Zginęło ich wielu. Wobec pozostałych przy życiu rodzin stosowano represje: wywożono w głąb Rosji, konfiskowano im majątki, zabierano przywileje, nakładano wysokie kontrybucje, tymktórzy nie mogli spłacić zabierano ziemię, lasy, domy. Za najmniejsze przewinienie, wysyłano na katorgi, z których niewielu tylko wracało. To był okres rządów Katarzyny, Nowosilcowa i wreszcie w 1863r. car mianował na generalnego gubernatora Michała Murawiowa. „Polakożerca”, wieszatiel – sadysta w generalskim mundurze mawiał, że najprzydatniejszymi Polakami dla „Świętej Rosji” są Polacy powieszeni…i systematycznie to czynił. Wileńszczyzna pokryła się krzyżami jako wota w hołdzie poległym i zesłanym na Sybir. Pod koniec jego panowania było ich ponad 100 tys.
Do dzisiejszych czasów można je spotkać w lasach i puszczach W takich okolicznościach niewielu potomków Marcina i Gabryela pozostało. Z tego okresu najlepiej w pamięci okolicznych Rodziewiczów pozostała Anna Kozakiewicz-Rodziewicz, żona Gabryela. W porównaniu do innych kobiet z tamtych terenów była na owe czasy wykształcona i po wczesnym owdowieniu, zajęła się domem, własnymi dziećmi i wnukami.
Wszystkie swoje dzieci przygotowała w zakresie nauczania początkowego. Kazimierza, Józefa i Franciszkę wysłała na dalsza naukę do Wilna.
Wraz z Katarzyną Bohdziun zajęła się gromadką wnuków i dziećmi miejscowej ludności. W swoim dworku ziemiańskim utworzyła dla nich szkółkę początkową. Pomagała jej matka a potem córka Ludwika Jamontt-Rodziewiczowa.
Po powstaniach dla Ignacego Rodziewicza i jego potomków nastał okres wzmożonej represji, a jednoczesnie ujawniła się ich dążność do pogłębiania wiedzy i do emigracji. Najstarszy syn Ignacego – Kazimierz i najstarszy syn Sylwestra – Jan wyjechali do Ameryki. Kazimierz w 1926r. wrócił i kupił majątek w Ejszyszkach.
Jan nie zdążył wrócić przed 1939r.,Adam, Józef i Apolonia wyjechali do Wilna.
Po odzyskaniu niepodległości w 1918r. nastąpił szybki kulturalny i gospodarczy rozwój Wilna i okolic. W Zawiszańcach w 1937r. powstała polska szkoła im. Marszałka Józefa Piułsudskiego i biblioteka.
Lata 1939 – 1945 przekreśliły dorobek poprzedniego okresu.
Tereny Wileńszczyzny podczas działań wojennych przechodziły z rąk do rąk.
W czerwcu – lipcu 1944r. wycofujące się wojska niemieckie paliły po drodze wszystkie drewniane domy. Płonęły wsie i miasteczka, folwarki i przysiółki, pojedyncze zabudowania. Niedobitki wycofującego się wojska niemieckiego schroniły się w okolicznych lasach. W Małych Solecznikach prawie całkowicie zniszczonych pozostały dwie nieliczne rodziny Rodziewiczów. Cztery rodziny wyjechały do Polski; Białystok, Olsztyn, Giżycko, Węgorzewo, Szczecin, Gdynia, Gdańsk, Rudniki, Wrzeszcz, Oliwa, Busko-Zdrój, Łódź.
Zawiszańce leżące na uboczu głównej szosy wiodącej z Wilna do Białegostoku okazały się mniej zniszczone, ale Rodziewiczów już tam prawie nie było.
W 1945r. na tych terenach utworzono kołchoz, z rodzinnego domu Rodziewiczów pozostały tylko duże kamienne głazy. Tu i ówdzie szczerby w zabudowie świadczą o trudnych losach mieszkańców z ostatnich kilkudziesięciu lat. Jedni wyjechali do Polski, innych wywieziono na daleką Syberię, inni już nie żyją.
Na cmentarzu w Małych Solecznikach prawie, w co dziesiątym grobie spoczywają Rodziewicze.
Spotkania z ludźmi, którzy tu mieszkali i nadal mieszkają, mile zaskakują – mówią poprawną polszczyzną, są bardzo gościnni i serdeczni.
Miejscowość położona nad jeziorkiem, zaskakuje miłą dla oka różnobarwnością. Stojące wśród drzew żółte, zielone lub bordowe domy stapiają się z zielenią w pięknie stonowaną całość.
Napisała Władysława Rodziewicz-Brzeska korzystając z:
1) Centralne Archiwum Wileńskie (2002r. i 2004r) – Leokadia Olechnowicz.
2) Przekazy rodzinne
– Józef Rodziewicz (1899-1975), Zawiszańce, Wilno, Warszawa
– Genowefa Rodziewicz (1899-1975)
– Marianna Rodziewicz (1904-1986)
– Wiera Winogradzka (1937), Wilno 1981,2002,2004.
Opracowała rodziny: Marianny (1904-1986) i Heleny (1910-1995):
– Bronisław Rodziewicz (1948-2003) i jego żona Wida opracowali rodziny z Małych Solecznik.
– Antoni Rodziewicz (1926) Wilno, Warszawa
– Bronisława Rodziewicz (1928), Wlno, Warszawa
– Władysława Rodziewicz-Brzeska (1931) na zaproszenie Wiery Winogradzkiej była w Wilnie, Zawiszańcach, Małych i Wielkich Solnecznikach zebrała wszystkie wiadomości uzyskane od większości żyjących krewnych na w/w terenach.
Mapa II RP
14.
Dubniki
Linia Wileńska
pochądząca od Tomasza Jana Rodzewicza.
Mapa II RP
15.
Macewicze
Linia Wileńska
pochądząca od Dominika Rodzewicza.
Mapa II RP
18.
Macewicze 1
Gałąź pochądząca od Gabriela
Mapa II RP
19.
Wilno
Gałąź pochądząca od Stanisława
Mapa II RP
22.
Wilno 1
Gałąź pochądząca od Antoniego
Mapa II RP
23.
Wilno 2
Gałąź pochądząca od Adolfa
Mapa II RP
24.
Wilno 3
Gałąź pochądząca od Józefa
Mapa II RP
30.
Żuprany
Gałąź pochądząca od Franciszka
Mapa II RP
31.
Żuprany 1
Gałąź pochądząca od Antoniego
Mapa II RP
32.
Żuprany 2
Gałąź pochądząca od Andrzeja
Mapa II RP
35.
Wilno 4
Gałąź pochądząca od Ludwika
Mapa II RP
106.
Żuprany 5
Nie ma gałęzi 106.ppt Wstawiłem .jpg, ale może być nieaktualna !!!
Mapa II RP
110.
Ejtmin
Poszukać pliku gałęzi *.ppt
Nie ma gałęzi 110.ppt Wstawiłem .jpg ale może być nieaktualna
Mapa II RP