Pochodzenie nazwiska Rodziewicz

Pochodzenie nazwiska Rodziewicz

 

 

Nazwisko RODZIEWICZ pochodzi od podstawy rod występującej w słowach ród, rodzina, rodzić. Także od pochodnych od rod imion typu Rodomił (miły rodowi), Rodosław (będący sławą rodu) czy Rodochwal (będący chwałą rodu). W staropolszczyźnie „rodzaj” (ród, rodzina) i „rodzic” (krewny, należący do rodu) miały inne dosłowne znaczenia niż dzisiaj.
Z tej grupy nazwisk w najdawniejszych notowaniach (ułożonych latami) występują między innymi: RODZIESZA – 1125, RODZEŃ – 1373, RODZEŃ – 1383, RODZIC – 1383, RODZEWICZ -1383, RODÓW – 1392, RODKIEWICZ – 1392, RODZINKA – 1402, RODZIŃSKI – 1402, RODZOCH – 1402, RODAK – 1403, RODZIK -1409, RODZINA – 1409, RODZIEWICZ – 1409, RODZIEC – 1416, RODZAJ – 1417, RODYCZ – 1417, RODOWICZ – 1417, RODNIK -1424, RODZANEK – 1470, RODA – 1477, RODEK – 1498, RODAŁ -1498, RODAŁA – 1498 (według Kazimierza Rymuta „Nazwiska Polaków”, Ossolineum 1991).
Rozbudowane nazwiska typu RODZEWICZ, RODKIEWICZ, RODZIŃSKI, RODOWICZ, RODZIEWICZ występują bardzo wcześnie, już w XII i XIII wieku. Innymi odmianami są: Radzewicz i Radziewicz.
To nazwisko, w ukształtowanej dziś formie, pochodzi z pogranicza polsko – litewsko – ruskiego a więc z terenów dzisiejszej Litwy i Białorusi. Być może jest to ród pochodzenia tatarskiego z jednego Z okresów osadnictwa tatarskiego na Litwie. Najdawniejsza wzmianka o litewskim przodku pochodzi z roku 1525. Wtedy to Ferdynand Pulwin Rodziewicz za to, że „odważnemi czynami przeciwko Dmitra Dołhonosa komendanta kozackiego wsławiwszy się” otrzymał patent na sotnikowstwo chorągwi witebskiej. Najdawniejsi przedstawiciele mieszkali w okolicach Wilna, Trok, Oszmiany i Lidy. Szlachta o tym nazwisku pieczętowała się herbami: Łuk Napięty, Sas, Rudnica, Pobóg, Podkowa Jastrzębiec i Tarnawa. Przodkowie nie doszli do znacznych godności w przedrozbiorowej Rzeczpospolitej Obojga Narodów, jednak byli Jej zawsze wierni.
W okresie zaborów polskie szlachectwo stanowiło dla zaborców poważny problem. W żadnym z państw zaborczych nie było tylu wolnych obywateli, szlachty „sobiepańskiej, anarchicznej, niezwykłej się poddawać państwowej administracji. W najgorszym położeniu znalazła się szlachta drobna, dla której w systemie rosyjskim między niewolnikiem -chłopem a szlachcicem – ziemianinem w ogóle nie było miejsca.”
W 1800 roku zażądano dowodów legitymacyjnych szlachectwa. Było to zadanie trudne do wykonania dla szlachty – posesjonatów, właścicieli majątków, a zupełnie niemożliwe dla olbrzymiej rzeszy szlachty drobnej. Wojny, bunty chłopskie, wielokrotne przemarsze przez kraj wojsk obcych i inne klęski spowodowały w większości wypadków utratę dawnych „pergaminów”, aktów nadania i posiadania szlachectwa. Utrudniał sprawę brak wykształcenia drobnej szlachty i brak orientacji co do postępowania w nowych politycznych warunkach zaborów. W wyniku klęsk Powstania Listopadowego 1830 roku i Styczniowego 1863 roku doszło do zaostrzenia akcji przeciwko drobnej szlachcie. Pozbawiona oficjalnego szlachectwa grupa ta trwała jednak przy polskości, mniej lub bardziej świadomie wierna była swej stanowej i narodowej tradycji. Czerpała siły z przekonania o własnej odrębności a nawet wyższości. Wniosła wkład w kształtowanie się nowoczesnego narodu polskiego przechodząc do inteligencji wieku XIX i XX, lub trwając w zaściankach i na gospodarstwach rolnych. Podzieliła losy Polski w ostatnim okresie rozbiorowym i dolę umęczonego narodu w całym XX wieku, narodu zmagającego się z wrogami, przeżywającego liczne wojny i przesiedlenia, nie mogącego cieszyć się krótkimi latami wolności i suwerenności kraju. Dzieje Narodu Polskiego były także udziałem rodu Rodziewiczów. Ród otrzymał szlachectwo od Polskich Królów i nikt z zaborców XVIII, XIX i XX wieku nie mógł tego szlachectwa odebrać gdyż w dużej części było to, jak pisał Wieszcz, nieodbieralne szlachectwo „ducha”. Rdzeń rod spotykamy w różnych językach słowiańskich. Przykładowo Rod i Rodzanice to wschodniosłowiańskie, ruskie bóstwa losu i doli. Odpowiednikiem południowo – słowiańskim jest bóstwo Dola. Od rdzenia tego zbudowano wiele nazw (ród, rodzina, rodzaj, rodnik -pojęcie chemiczne) i nazwisk słowiańskich. Znak Rodło w okresie międzywojennym odznaczający członków Związku Polaków w Niemczech był symbolem jedności ziem polskich, Wisły i Krakowa jako centralnego miejsca narodu.